Equalisers
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε.
Οι ισοσταθμιστές (Equalizers) είναι οι πιο διαδεδομένοι και χρήσιμοι επεξεργαστές. Είναι τα απαραίτητα εργαλεία στα χέρια των ηχοληπτών για να βελτιώσουν τον ήχο και το τίμπρο οργάνων και φωνών και να επιλύσουν συχνοτικά προβλήματα που υπάρχουν πολλές φορές κατά την διάρκεια των ηχογραφήσεων.
Ιδανικά, αν μια ηχογράφηση ήταν πολύ καλή, δηλαδή ένας εξαιρετικός μουσικός με ένα καλό όργανο, ένα φλατ μικρόφωνο σε έναν διάφανο προενισχυτή μικροφώνου , σε ένα δωμάτιο με καλή ακουστική, και γίνει η ηχογράφηση με ένα μετατροπέα αναλογικού σήματος σε ψηφιακό (A/D converter) που δεν αλλοιώνει την τονική ισορροπία, τότε δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί ισοσταθμιστής και θα είχαμε και καλύτερο ήχο γιατί όσο λιγότερη επεξεργασία χρειάζεται να κάνουμε τόσο καλύτερος και πιο φυσικός είναι ο ήχος. Όμως στην πράξη επειδή οι συνθήκες ηχογράφησης δεν είναι ιδανικές πάντα υπάρχουν μικρά η μεγαλύτερα προβλήματα στα οποία το equalizer είναι πολύτιμο εργαλείο. Είδη Equalizers: Υπάρχουν πολλοί τύποι equalizer αλλά οι δυο πιο βασικοί τύποι είναι τα παραμετρικά και shelving τα οι οποίοι έχουν πάρει τα ονόματα τους από την χαρακτηριστική καμπύλη τους.
Τύποι Equalizers
Graphic Equalizers
Διαθέτουν προκαθορισμένες συχνότητες που μπορούν να ρυθμιστούν μέσω sliders. Χρησιμοποιούνται κυρίως για γενικές ρυθμίσεις του ήχου σε μεγάλες περιοχές συχνοτήτων. Απεικονίζουν γραφικά το φάσμα συχνοτήτων και κάθε slider ελέγχει μια προκαθορισμένη ζώνη συχνοτήτων, επιτρέποντας την ενίσχυση ή αποκοπή (boost/cut) τους. Συνήθως διαθέτουν αρκετές ζώνες, με κοινές διατάξεις να περιλαμβάνουν 10 ή 31 ζώνες (γνωστοί ως 10-band και 31-band EQs αντίστοιχα). Είναι χρήσιμοι για τη ρύθμιση του συνολικού προφίλ ήχου, καθώς επιτρέπουν γρήγορες και οπτικές ρυθμίσεις σε ευρύτερα τμήματα του φάσματος των συχνοτήτων. Χρησιμοποιούνται συχνά σε live ήχο και ηχητικές εγκαταστάσεις, όπου απαιτούνται γρήγορες προσαρμογές για να αντιμετωπιστούν προβλήματα, όπως ανεπιθύμητες συχνότητες, και για να διαμορφωθεί το συνολικό ηχητικό περιβάλλον.
Parametric Equalizers
Εφευρέθηκε από τον George Massenburg διάσημο ηχολήπτη και παραγωγό γύρω στο 1967. Το παραμετρικό EQ προτιμάτε στις ηχογραφήσεις και τις μίξεις καθώς είναι ο πιο ευέλικτος τύπος equalizer. Επιτρέπει λεπτομερή έλεγχο σε συγκεκριμένες συχνότητες, με δυνατότητα ρύθμισης της κεντρικής συχνότητας, του πλάτους (Q factor) και της ενίσχυσης ή αποκοπής (boost/cut).
Σε αντίθεση με τους γραφικούς ισοσταθμιστές, οι παραμετρικοί σας δίνουν τη δυνατότητα να προσαρμόσετε όχι μόνο την ενίσχυση ή αποκοπή μιας συγκεκριμένης συχνότητας, αλλά και να επιλέξετε ακριβώς ποια συχνότητα θέλετε να ρυθμίσετε και πόσο ευρύ θα είναι το εύρος των συχνοτήτων που επηρεάζονται.
Οι βασικές παράμετροι που ρυθμίζονται στους παραμετρικούς ισοσταθμιστές είναι:
Κεντρική συχνότητα (Center Frequency): Η συχνότητα που θέλετε να επεξεργαστείτε.
Πλάτος ή Q (Bandwidth or Q Factor): Καθορίζει πόσο ευρύ ή στενό είναι το φάσμα των συχνοτήτων γύρω από την κεντρική συχνότητα που θα επηρεαστεί.
Ενίσχυση ή αποκοπή (Gain or Cut): Ρυθμίζει πόσο θα ενισχυθούν ή θα μειωθούν οι επιλεγμένες συχνότητες.
Οι παραμετρικοί ισοσταθμιστές χρησιμοποιούνται συχνά σε επαγγελματικές ηχογραφήσεις και μίξεις, καθώς επιτρέπουν την ακριβή διαμόρφωση συγκεκριμένων συχνοτήτων χωρίς να επηρεάζεται ολόκληρο το φάσμα, κάνοντας τους ιδανικούς για την επεξεργασία σύνθετων ήχων και για την επίλυση προβλημάτων, όπως ανεπιθύμητοι ήχοι ή συχνότητες που «συγκρούονται».
Semi-Parametric Equalizers
Παρόμοιοι με τους παραμετρικούς, αλλά με λιγότερο λεπτομερή έλεγχο, καθώς το πλάτος (Q factor) είναι συνήθως σταθερό. Συνήθως, σε έναν ημι-παραμετρικό ισοσταθμιστή μπορείτε να ρυθμίσετε την κεντρική συχνότητα και την ενίσχυση ή αποκοπή (gain/cut), αλλά δεν έχετε έλεγχο πάνω στο πλάτος της ζώνης συχνοτήτων (Q factor), το οποίο είναι σταθερό. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να επιλέξετε ποια συχνότητα θέλετε να ενισχύσετε ή να μειώσετε, αλλά δεν μπορείτε να ελέγξετε πόσο ευρύ ή στενό θα είναι το φάσμα των συχνοτήτων που επηρεάζεται. Αυτός ο τύπος ισοσταθμιστή είναι πιο απλός στη χρήση από έναν πλήρως παραμετρικό, αλλά προσφέρει λιγότερη ακρίβεια. Χρησιμοποιούνται συχνά σε εφαρμογές όπου χρειάζεται πιο γρήγορη και εύκολη ρύθμιση ήχου, χωρίς την πολυπλοκότητα και τον απόλυτο έλεγχο που παρέχει ένας παραμετρικός ισοσταθμιστής. Είναι ιδανικοί για ηχογραφήσεις που δεν απαιτούν εξαιρετικά λεπτομερή επεξεργασία συχνοτήτων.
Dynamic Equalizers
Οι δυναμικοί ισοσταθμιστές συνδυάζουν τη λειτουργία ενός παραδοσιακού ισοσταθμιστή με έναν δυναμικό επεξεργαστή ήχου, όπως έναν compressor ή έναν expander. Σε αντίθεση με τους στατικούς ισοσταθμιστές που εφαρμόζουν σταθερές ρυθμίσεις συχνοτήτων, οι δυναμικοί ισοσταθμιστές ρυθμίζουν τις συχνότητες δυναμικά, ανάλογα με την ένταση του σήματος. Βασικά, ένας δυναμικός ισοσταθμιστής επιτρέπει τη ρύθμιση της ενίσχυσης ή αποκοπής συγκεκριμένων συχνοτήτων μόνο όταν το σήμα υπερβαίνει ή υπολείπεται ενός προκαθορισμένου ορίου (threshold). Αυτός ο τύπος επεξεργασίας είναι ιδιαίτερα χρήσιμος όταν θέλετε να χειριστείτε συγκεκριμένες συχνότητες μόνο όταν είναι υπερβολικά δυνατές ή υπερβολικά αδύναμες.
Κύρια χαρακτηριστικά δυναμικών ισοσταθμιστών
Threshold: Η ένταση του σήματος στην οποία ο ισοσταθμιστής αρχίζει να εφαρμόζει ενίσχυση ή αποκοπή σε συγκεκριμένες συχνότητες.
Gain Reduction/Boost: Το επίπεδο ενίσχυσης ή αποκοπής των συχνοτήτων όταν το σήμα υπερβαίνει το κατώφλι.
Attack/Release Times: Ο χρόνος που χρειάζεται για να ενεργοποιηθεί ή να απενεργοποιηθεί η δυναμική ρύθμιση του ισοσταθμιστή.
Οι δυναμικοί ισοσταθμιστές είναι χρήσιμοι για:
- Εξάλειψη ενοχλητικών συχνοτήτων που εμφανίζονται μόνο σε ορισμένες στιγμές (π.χ. «σκληροί» ήχοι φωνής ή υπερβολικά μπάσα σε ορισμένες σημειώσεις).
- Διατήρηση ισορροπίας στη μίξη, χωρίς να εφαρμόζεται σταθερή ρύθμιση στις συχνότητες, αλλά μόνο όταν είναι απαραίτητο.
Χρησιμοποιούνται συχνά σε mastering και μίξη, όπου απαιτείται πιο εξελιγμένος έλεγχος των συχνοτήτων και της δυναμικής του ήχου.
Shelving Equalizers
Οι ισοσταθμιστές τύπου "shelving" χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν ή να μειώσουν όλες τις συχνότητες πάνω ή κάτω από μια συγκεκριμένη συχνότητα, αντί να επηρεάζουν μόνο μια στενή ζώνη συχνοτήτων όπως οι παραμετρικοί ισοσταθμιστές.
Χρησιμοποιούνται κυρίως για να ρυθμίσουν τα άκρα του φάσματος συχνοτήτων, δηλαδή τα χαμηλά (μπάσα) και τα υψηλά (πρίμα).
Βασικά χαρακτηριστικά:
Low Shelving (Χαμηλή ζώνη): Ενισχύει ή μειώνει όλες τις συχνότητες κάτω από ένα συγκεκριμένο σημείο (π.χ. 100Hz), επηρεάζοντας το συνολικό μπάσο του ήχου.
High Shelving (Υψηλή ζώνη): Ενισχύει ή μειώνει όλες τις συχνότητες πάνω από ένα συγκεκριμένο σημείο (π.χ. 10kHz), επηρεάζοντας τα πρίμα και την καθαρότητα του ήχου.
Εφαρμογές
Χαμηλές συχνότητες (Bass): Οι ισοσταθμιστές χαμηλής ζώνης χρησιμοποιούνται για να ρυθμίσουν το μπάσο, είτε για να το ενισχύσουν για πιο γεμάτο ήχο είτε για να το μειώσουν εάν είναι υπερβολικό.
Υψηλές συχνότητες (Treble): Οι ισοσταθμιστές υψηλής ζώνης ρυθμίζουν τα πρίμα, κάνοντάς τα πιο έντονα ή πιο ήπια, ανάλογα με τις ανάγκες της μίξης ή του mastering.
Οι shelving equalizers είναι απλοί στη χρήση και προσφέρονται για γενικές ρυθμίσεις του τόνου, γεγονός που τους καθιστά ιδανικούς για γρήγορες προσαρμογές των χαμηλών και υψηλών συχνοτήτων σε διάφορα είδη ήχου.
Ποιότητα ήχου και χαρακτηριστικά
Η ποιότητα του ήχου που προσφέρει ένας ισοσταθμιστής εξαρτάται από τα ηλεκτρονικά του κυκλώματα και τα διαθέσιμα χαρακτηριστικά.
Οι επαγγελματικοί equalizers προσφέρουν συνήθως:
• Αναλογική ή ψηφιακή τεχνολογία: Οι αναλογικοί equalizers συχνά προτιμώνται για τη ζεστασιά που προσφέρουν στον ήχο, ενώ οι ψηφιακοί προσφέρουν ακρίβεια και πιο ευέλικτες δυνατότητες επεξεργασίας.
• Πολλαπλές ζώνες συχνοτήτων: Όσο περισσότερες ζώνες συχνοτήτων διαθέτει ένας ισοσταθμιστής, τόσο πιο λεπτομερής και ευέλικτος θα είναι ο έλεγχος που προσφέρει στον ήχο.
• Προγραμματισμένες ρυθμίσεις (Presets): Ορισμένοι ψηφιακοί equalizers προσφέρουν προεγκατεστημένα presets, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικά είδη μουσικής ή ηχογράφησης, επιτρέποντας ταχύτερες ρυθμίσεις.
Εφαρμογές σε στούντιο
Οι ισοσταθμιστές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορα στάδια της ηχογράφησης και της μίξης:
• Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης: Για τη διαμόρφωση του σήματος από τα μικρόφωνα ή τα όργανα, πριν περάσει στις υπόλοιπες επεξεργασίες.
• Στη διαδικασία μίξης: Οι ισοσταθμιστές χρησιμοποιούνται για τη διαμόρφωση του ήχου κάθε καναλιού και την αφαίρεση ανεπιθύμητων συχνοτήτων, επιτυγχάνοντας έναν ισορροπημένο ήχο.
• Mastering: Στο τελικό στάδιο, οι ισοσταθμιστές βοηθούν στη βελτίωση της συνολικής συχνοτικής απόκρισης ενός κομματιού ή άλμπουμ, διασφαλίζοντας ότι ο ήχος είναι ισορροπημένος και ακριβής.
Σημαντικά χαρακτηριστικά για επιλογή
Κατά την επιλογή ενός ισοσταθμιστή για το στούντιό σας, λάβετε υπόψη τα εξής:
• Ακρίβεια ρυθμίσεων: Οι παραμετρικοί ισοσταθμιστές προσφέρουν τον μέγιστο έλεγχο στις ρυθμίσεις, ενώ οι γραφικοί είναι πιο κατάλληλοι για γενικές προσαρμογές.
• Ευελιξία: Ένας δυναμικός ισοσταθμιστής μπορεί να είναι πιο ευέλικτος για πολύπλοκες ηχογραφήσεις, καθώς προσαρμόζεται ανάλογα με την ένταση του σήματος.
• Αναλογικός ή ψηφιακός: Αν ψάχνετε για αυθεντικό αναλογικό ήχο, ένας αναλογικός ισοσταθμιστής είναι η καλύτερη επιλογή, ενώ αν χρειάζεστε ακρίβεια και ευελιξία, προτιμήστε έναν ψηφιακό.
Εν κατακλείδι
Παρότι θεωρητικά με το Equalizer δεν φτιάχνουμε ήχο (ο ήχος συλλαμβάνεται κατά την ηχογράφηση) αλλά είναι το «αναγκαίο κακό» για να διορθώνουμε προβλήματα, είναι το πιο χρήσιμο και απαραίτητο εργαλείο στα χέρια των ηχοληπτών. Όπως πάντα πρέπει να βελτιώνουμε την αισθητική και τα ακούσματα μας ώστε να γίνεται σωστή χρήση και όχι υπερβολές. Συνήθως το λιγότερο είναι και το καλύτερο.
Η επιλογή του σωστού ισοσταθμιστή για το στούντιό σας εξαρτάται από τις ανάγκες σας, το είδος της μουσικής ή του ήχου που επεξεργάζεστε, και την προτίμησή σας ανάμεσα σε αναλογική και ψηφιακή τεχνολογία. Ένας καλός ισοσταθμιστής θα σας επιτρέψει να διαμορφώσετε τον ήχο με ακρίβεια και να επιτύχετε τον καλύτερο δυνατό ηχητικό αποτέλεσμα σε κάθε ηχογράφηση και μίξη.
Η ομάδα της Athens Pro Audio είναι πάντα πρόθυμη και στη διάθεσή σας να σας κατατοπίσει και να σας ενημερώσει για όλα τα τεχνικά και μη θέματα, ώστε να σας βοηθήσει να επιλέξετε τον κατάλληλο εξοπλισμό που θα καλύπτει τις δικές σας ανάγκες.
AthensProAudio Team ©